DEFINISI KULTUR TISU
·
Teknologi Tisu Kultur merupakan satu
cara menghasilkan anak pokok yang lengkap didalam makmal yang bermula dengan
pemilihan bahan untuk dikultur seperti bahagian daun, batang, pucuk atau sel
tisu yang diambil dari tanaman terpilih dan dikulturkan dalam media secara
steril.
·
Bahagian kecil ini dipotong-potong halus dalam
keadaan steril dan dimasukkan kedalam bekas media pembiakan dalam petri disc.
·
Media kultur lazimnya daripada bahan GEL
(Agar) yang mengandungi nutrien seperti gula, vitamin dan hormon yang akan
memberikan makanan kepada keratas yang akan menjadi KALUS (Calus) membesar
dengan cepat bagi membentuk 'plantlet'. Telah dibuktikan di makmal seperti
penghasilan tisu pisang dan orkid mampu memproses sehingga 1 juta anak pokok
setahun bergantung kepada kapasiti makmal.
·
Makmal adalah lokasi asas untuk membuat
proses tisu kultur yang dilengkapi dengan peralatan lengkap yang agak mahal dan
sensitif dengan sanitasi (kebersihan dan steril). Kegagalan menghasilkan
plant let disebabkan oleh berlakunya pencemaran oleh bahan lain yang menggangu
kejayaan pembentukkan plantlet dan kalus (Lihat foto kalus dibawah).
KEBAIKAN KULTUR TISU
(a) Untuk
menghapuskan virus-virus atau penyakit-panyakit daripada pokok yang
dijangkitinya
(b) Selain
itu, ia berguna untuk menghasilkan klon-klon yang banyak dengan mudah dan
cepat.
(c) Pembiakan
beberapa spesies yang resalan, seperti pokok buah-buahan terutamanya pembiak
bakaan spesies baka-baka luar adalah dalam keadaan heterozigot. Keadaan ini
tidak berubah untuk beberapa keturunan apabila dibiak secara klon. Pokok-pokok
ini mempunyai tempoh remaja yang lebih panjang menyebabkan ia tidak dapat
menghasilkan buah dengan cepat. Maka, dengan cara ini, tempoh penghasilan buah
menjadi lebih singkat dan cepat.
(d) Tumbuhan
yang susah dibiak dengan menggunakan biji benih boleh dibiak melalui cara ini
(e) Membolehkan
klon yang berbaka baik daripada tumbuhan yang tidak menghasilkan buah, misalnya
pokok orkid.
(f) Sebenarnya,
kaedah kultur tisu juga merupakan salah satu cara untuk menghasilkan klon.
KEBURUKAN KULTUR TISU
1. Tiada
variasi genetik yang menjadikan sesuatu organisma lebih tahan dan hidup dengan
lebih baik dalam persekitaran. Malah, klon-klon lebih mudah dipengaruhi
perubahan keadaan persekitaran dan penyakit baru dan populasinya mungkin
terhapus oleh faktor-faktor ini.
2. Pengeluaran
klon dalam jumlah yang besar mungkin akan menyebabkan tumbuhan dan haiwan lain
terpinggir. Lama kelamaan keadaan ini boleh membawa kepada pengurangan
biodiversiti.
JENIS-JENIS KULTUR TISU
Terdapat pelbagai jenis
kultur tisu di antaranya ialah :
1. Kultur Kalus
Kalus merupakan kumpulan tisu
yang tidak berorganisasi dan tidak mempunyai bentuk. la dihasilkan oleh
pembahagian sel yang giat. Di dalam suatu kultur, proses terbentuknya kalus
diaruh dengan meletak kepingan kecil tisu atau eksplan ke dalam medium yang
mengandungi sebatian tumbesaran atau bahan kimia pengawal atur. Proses
pembezaan sel tumbuhan diterbalikkan. Tisu eksplan dikatakan mengalami
penyahbezaan. Kalus bertambah isipadunya, tetapi ia masih tidak berorganisasi.
2. Kultur Sel atau
Kultur Ampaian
Sel tumbuhan yang tidak
berorganisasi dapat dikulturkan bukan sahaja sebagai kalus pada medium pepejal,
tetapi juga sebagai sel bebas di dalam medium cecair yang digoncangkan. Kultur
sel atau kultur ampaian biasanya didapati dengan memindahkan kalus yang rapuh
ke dalam medium cair. Melalui goncangan, sel tunggal akan tercerai dan
membentuk rantai atau kumpulan sel apabila sel-sel itu membahagi.
Kultur sel dapat dikekalkan
sebagai:
3. Kultur Sekelompok
Ini adalah suatu bentuk
kultur sel, iaitu sel disimpan di dalam sesuatu medium yang mempunyai isipadu
yang tetap sehingga pertumbuhan berhenti. Tumbesaran berhenti kerana setelah
habisnya nutrien di dalam medium, atau berkumpulnya metabolit yang merencatkan
tumbesaran.
4. Kultur Selanjar
Dalam kaedah ini medium steril
dibekalkan secara berterusan.
5.Kultur Sel Tunggal
Kultur ini boleh dimulakan
daripada sel tunggal tumbuhan. Ini dilakukan denean cara menaois airmaian sel
melalui satu nenanis. Hanva sel tuneeal dan kumpulan sel yang kecil sahaja yang
dapat melalui penapis itu. Ampaian yang diperoleh kemudiannya diplatkan ke atas
medium pepejal di dalam piring petri. Koloni kalus yang berasingan dapat
dikesan di bawah mikroskop dan dipindahkan ke dalam medium baru. Suatu strain
atau klon sel tunggal dapat diperoleh dengan cara ini.
6. Kultur Protoplas
Protoplas terdiri daripada
sitoplasma dan nukleus tanpa dinding sel. la amat mudah mengalami kerosakan
kimia atau fizikal. Protoplas berupaya menumbuhkan semula dinding sel yang baru
dan kemudian membahagi. Setiap protoplas dapat menghasilkan satu koloni sel,
dan kemudian suatu koloni kalus. Suatu tumbuhan keseluruhan, dapat dihasilkan
daripada kalus yang berasal daripada kalus yang berasal daripada suatu
protoplas tunggal.
7. Kultur Organ
Organ tumbuhan juga dapat
dikulturkan. Organ tumbuhan yang digunakan terdiri daripada dua jenis:
> Organ
determinat
Tisu yang telah pun membentuk struktur
khas yang mempunyai saiz dan bentuk yang khusus, contohnya daun, bunga dan buah.
> Organ
inderminat
Tisu yang belum membeza dan tidak terhad pertumbuhannya
contohnya meristemapeks daripada akar dan pucuk.
TUJUAN KULTUR TISU
Tujuan utama kultur tisu adalah untuk membiakkan sel
tumbuhan untuk menghasilkan organisma baru yang sama dengan induknya dari segi
fizikal dan kandungan genetik.
KAEDAH KULTUR TISU
Daun
dibuang daripada pucuk apeks tumbuhan orkid yang terpilih. Pucuk ini direndam
ke dalam larutan 10% natrium hipoklorit selama 10 minit untuk membunuh sebarang
mikroorganisma yang hadir.
Serpihan-serpihan
tisu meristem (eksplan) dipotong daripada pucuk dan direndam ke dalam larutan
1% natrium hipoklorit selama 5 minit.
Tisu
dikultur di dalam medium steril yang mengandungi nutrien dan hormon tumbuhan
dengan pH yang sesuai
Kelalang
disimpan di dalam inkubator pada suhu 35-40°c selama beberapa minggu.
Mitosis
berulang oleh sel-sel meristem akan menghasilkan tisu-tisu kalus.
Tisu
kalus akan dipindahkan ke dalam kelalang baru yang mengadungi medium nutrient
yang baru. Ini untuk memastikan bekalan nutriuen dan hrmon tumbuhan yang sesuai
adalah mencukupi bagi pertumbuhan dan perkembangan.
Sel-sel
akan terus membahagi melalui mitosis dan kemudian terbezakan menjadi anak-anak
pokok.
Selepas beberapa minggu, tumbuhan orkid
dikeluarkan dan ditanam di dalam pasu atau di atas tanah diaman ia tumbuh
sehingga matang.
KAEDAHNYA.
1. Keluarkan
anak orkid dengan mengunakan penyepit yang telah disterilkan.
2. Basuhkan anak
orkid menggunakan air. Pastikan tiada agar-agar (jelly) melekat diakar pokok.
3. Rendamkan anak
orkid itu kedalam larutan anti fungus selama 10 hingga 15 minit.
4. Tuskan dan
keringkan anak orkid itu di atas kertas suratkhabar selama setengah jam (hanya
letakkan di atas kertas suratkhabar dan dianginkan)
5. Setelah itu
balutkan akar anak orkid dengan lumut air atau sabut kelapa dan masukkan
kedalam pasu mengikut saiznya (pasu yang kecil dipanggil thumbpot)
6. Untuk anak pokok
yang terlalu kecil kumpulkan dan ditanam didalam satu pasu (pasu ini dipanggil
compot)
7. Letakkan di
tempat yang teduh dan tidak terkena air hujan.
8. Siram/semburkan
baja penyubur sebanyak 2 atau 3 kali seminggu.
9. Apabila sudah
membesar, pindahkan ke pasu yang besar sedikit mengikut saiz yang bersesuaian
dengan anak orkid. Ulangi proses pemindahan ini 2 atau 3 kali sehingga orkid
matang.
"Ini dilakukan denean cara menaois airmaian sel melalui satu nenanis. Hanva sel tuneeal "
ReplyDeleteTyping error teruk sangat ni....
Peralatan dan bahan mna?
ReplyDeleteThis comment has been removed by the author.
DeleteBoleh berikan Penyedian media tisu kultur?
ReplyDelete